"Kapı"nın Ardındaki Hükümdarlık

“Bu resimler her şeyi biliyor, en iyi bildikleri de en çok unutmayı denediğim, artık bir düş olmayan şey: Bir kez, hayatımda tek bir kez önümde, uykuda beynime giden kan miktarının azalması sonucu değil de, gerçekten bir kapı açıldı. Bu kapı, içeride hala yalnızlığını ve umarsız perişanlığı korumayı sürdüren kişinin tepesinde yanan çatının çatırdamaya başlamış olmasına karşın bana asla açmadığı bir kapıydı.”

(“Kapı”dan alıntı)

Herkesin benliği, duyguları, düşünceleri kapalı bir kapı ardında gizlidir. Sadece göstermek istediğimiz kadarını dışarıya yansıtırız, kilidin arkasındaki hükümdarlığı insanlardan saklarız. Bazıları daha kapalıdır bu konuda, kimseye o kapıyı açmazlar, içeriye göz atılmasına bile izin vermezler. Bazıları ise sadece belirli kişilere gösterirler kendilerini, benliklerinden oluşan evlerini. Macar yazar Magda Szabó’nun 1987 basımlı eseri “Kapı” bu fikri, kapısını ve içerideki hükümdarlığını herkese kapalı tutan Emerenc ve hükümdarlığa girme hakkını ilk kez kazanan Yazar Hanım üzerinden inceler.

Emerenc, kimseye ihtiyaç duymayan, kalbini ve duygularını açmayan, güçlü, yaşlı bir kadındır. Yazar Hanım’ın oturduğu sokakta temizlik işleriyle ilgilenir. İlginç bir çalışma tarzı vardır, rastgele bir saatte eve girebilir, işverenlerini azarlayabilir, sokaktan bulduğu ilginç eşyaları eve getirebilir ve dekorasyonda kullanılmazlarsa çıldırabilir. Yazar Hanım’ın evinde çalışmaya başlaması ile ikisi arasındaki ilişkinin nasıl değişim gösterdiğini görürüz. Çoğu anlamda ters karakterleri vardır fakat birbirleri için vazgeçilmez olurlar. Beklenen bir sonla biter kitap fakat sona götürüş şekli okuyucuyu şaşırtır ve ona keyif verir.

Daha çok dram ağırlıklı olan bu kitap size farklı farklı duygular yaşatıyor, ben okurken çok keyif aldım diyebilirim. İlk 50 sayfasında hiçbir şey olmuyor gibi gelse de devam edince o sayfalardaki küçük detayların önemi ortaya çıkıyor. Eser genel olarak yalın, anlaşılır ve samimi bir dile sahip. Kurgu, Yazar Hanım’ın bakış açısıyla ilerliyor ve onun düşünceleri, duyguları sürekli okuyucuya yansıtılıyor.. Bu da kitaptaki duyguları daha iyi anlamamızı ve hissetmemizi sağlıyor. Bunun yanı sıra yaşanan olaylar size çok yakın, yaşanabilir ama bir o kadar da sıra dışı geliyor. Bu ilginç elementleriyle kesinlikle şans verilmesi gereken bir kitap.

Eserin 2012’de çekilmiş bir uyarlama filmi de var fakat filmi, kitap kadar tavsiye ettiğimi söyleyemem. 1 saat 38 dk süren film, 34. Moskova Uluslararası Film Festivali'nin yarışma programı için çekilmiş ve 2012’de Michael Curtiz Seyirci Ödülü’ne layık gösterilmiş. 6,5 IMDb puanına sahip film, kitaptan alınan rastgele sahnelerin görselleştirilmesi gibi bir yapıya sahip. Kitabı okumayan birinin anlatılan hikayeyi anlayabileceğini sanmıyorum, hikaye seyirciye güzel anlatılamamış. Fakat kitabı uyarlama ve karakterlere göre oyuncu bulma konusunda da çok başarılı olduğunu söyleyebilirim. Karakterler gerçekten de kitaptan çıkmış gibiler. Genel olarak, kitabın görsel halini görmek isterseniz bakılabilecek bir film, fakat hikayenin anlatımı sizi sıkabilir.

İnsanların benliği ve dışarıya gösterdikleri imajı iki kadının ilginç ilişkisi üzerinden işleyen bu kitabı size tavsiye ederim. Belki de Macar edebiyatını keşfetmenize bir kapı açabilir... Ya da kendi benliğinizi öğrenmenize...

Ecenur C.

Magda Szabo