Kültür Mavisi

Mavi rengi günümüzde birçok toplumda önemli bir yere sahiptir. Kimi toplumlar için huzuru, mutluluğu ve olumlu şeyleri anımsatan mavi bazı toplumlarda cesareti, korkusuzluğu sembolize edebilmekte.

İnsanlık tarihi boyunca, bireyler keşfettiği her nesneye bir anlam yüklemekte ve bu anlamların hayatındaki davranışlarını etkilemesine müsaade etmektedir. Peki siz hiç mavinin nasıl bir anlam taşıdığını veya Türk kültüründeki yerini düşündünüz mü?

Türk kültürü, dünyadaki çoğu köklü toplumlar ve kültürler gibi renklere oldukça değer vermekte ve bu renklerin her birine kendine özgü anlamlar yüklemektedir. Bizim kültürümüzde mavi, gökyüzü ve denizin rengidir ayrıca türk kültürünün daha da derinliklerine indiğimizde ise sonsuzluğu ifade etmektedir.

Sonsuzluğu temsil eden deniz ve gökyüzü gibi mavi renkli kavramlardan yola çıkarak Türkler maviyi aynı zamanda sonsuz güç ve kudret kaynağı olarak görür. Kudret anlamı yüklenen mavi aynı şekilde gök tanrı ve gökteki ruhani varlıkları temsil etmektedir. Gök tanrıyı mavi ile özdeşlendiren Türk toplumu sembolleştirdiği bu renge büyük bir saygı duymaktadır. Denizin duruluğu ve suyun saydamlığı anıldığı renk ile bir bütün haline gelmiş ve sadakat, dostluk gibi kavramları temsil etmiştir. Renkler karakteristik özellikler dışında yönlere de isimlerini vermişlerdir. Örneğin gök rengi doğuyu, doğumu ve varlığın başlangıcını ifade etmektedir. Bu sebepten ötürü doğu ve mavi rengi bütünleşmiştir. Türk kültüründe gökyüzü kubbeye benzetildiğinden gökkubbe adını almıştır. Hem kutsal bir anlama sahip olması ötürü ile hem de kubbeyi çağrıştıran gökyüzü ile aynı renk olması sebebiyle cami, medrese, türbe ve minarelerde mavi rengine sıkça rastlanır. Tüm bu bilgiler ile beraber Türk kültüründe büyük bir yere sahip olan nazar kavramı ile yakın bir ilişki içerisindedir mavi. Toplumda koruyuculuğu temsil etmesi ile de bilinen gök rengi günlük hayatımızda nazara karşı önlem olması aracılığıyla kullanılan nazar boncuklarının vazgeçilmez rengidir.

Türkler; geçmişten günümüze birçok batıl inanç, gelenek ve göreneklere ev sahipliği yapmış bir toplum yapısına sahiptir. Kültür yapısının temellerini de mavi, kırmızı, sarı ve beyaz gibi renkler oluşturur. Bu renkler birbirinden farklı bir sürü anlama sahiptirler ve birden fazla kavramı veya duyguyu temsil ederler. Temsil ettikleri tüm değerler Türk toplumu için değerli ve vazgeçilemez olduğundan renkler adeta kültürümüzle bütünleşmişlerdir hatta kültürün temel taşlarından bazılarını oluşturmuştur. Bu bütünleşme öyle barizdir ki mavinin bir tonu olan Turkuaz rengi Türk rengi olarak da adlandırılır.

Damla K.