Hafızamıza Karşı Kaybettiğimiz Savaş: Yazının İcadı

Sizce insanoğlu yazıyı nasıl icat etti? Daha da önemlisi neden icat etti? Bu sorunun cevabını açıklamadan önce size ipucu niteliğinde bir başka soru yöneltmek istiyorum. İki hafta önce tam bugün kahvaltıda ne yediniz? Dürüst olmak gerekirse ben iki gün önce ne yediğimi bile hatırlamıyorum. İşte sorun da tam olarak bu: Hatırlamak. İnsan unutmaya mahkumdur. Ölümlü bedenlerimiz içerisindeki beynimiz sınırlı bir hafızaya sahiptir. MÖ. 3500 yılında bu duruma el koymaya karar veren Sümerler ise müthiş bir icat yaparak adlarını tarihe altın harflerle yazdırmışlardır.

Mezopotamya’da bulunan ilk çağ uygarlıklarından biri olan Sümer medeniyeti yaklaşık 5500 yıl önce tarihi çağların başlamasını sağlayan bir buluş yapmış, yazıyı icat etmiştir. Tarımın keşfi sayesinde yerleşik hayata geçen insanoğlu bir süre sonra yaptıkları tarımın sonucu elde ettikleri artı ürünleri takas etmeye ve ticaret yapmaya başlamıştır. Fakat, insanoğlunun sahip olduğu hafıza, eldeki ürün, alınan-verilen borç, vb. önemli bilgileri hatasız bir şekilde hatırlamaya yetmeyince tüm bunları kaydetmek mühim bir ihtiyaç haline gelmiştir. İnsanoğlunun sınırlı belleğinin doğurduğu ihtiyacı Sümerler çivi yazısını icat ederek karşılamıştır.

Ticari faaliyetleri kaydetmek amacıyla ortaya çıkan yazı asıl amacını aşarak insanlık tarihi için bir dönüm noktası olmuştur. Ticaretin yanı sıra bilim, sanat, iletişim, eğitim, siyaset gibi birçok alan gelişmiş, icat ve keşiflerin önü açılmıştır. Bilginin kaydedilerek saklanabilir hale gelmesi binlerce yıl önce yaşamış toplumların, bireylerin hayatıyla ilgili birçok detayı günümüze kadar taşımış, geçmişle gelecek arasında bir köprü oluşturmuştur. Bu sayede insanoğlu geçmişteki kuşakların eylemlerinden haberdar olup onların yanlışlarından ders çıkarma fırsatı elde etmiştir.

En sevdiğiniz kitap, her duyduğunuzda sizi duygulandıran şiir ve hatta şu an okumakta olduğunuz yazı bile insanın duygularını, düşüncelerini, bildiklerini kaydetmeye duyduğu ihtiyaç sayesinde var. İnsan şu hayatta unutulmaktan korktuğu kadar unutmaktan da korkar ve hatırlamak için yazar. Benim şu anda koltuğumda oturup bu naçizane düşüncelerimi unutmadan önce sizinle paylaşmak için yazdığım gibi… Hatırlamak ve hatırlatmak için yazar.

-Sümer medeniyetinin çivi yazısı -Modern yazı

Defne D.